ÖFKE
Hayatın genel niteliklerine bakıldığında iş hayatında, aile hayatında, ikili ilişkilerde, sosyal ortamlarda ve resmi ortamlarda genellikle istenilmeyen bir duygu olan öfke, tamamen normal, çoğunlukla sağlıklı bir duygudur. Ancak sağlıklı halden çıkıp yıkıcı hale gelen öfke bireyin yaşamında problemlere sebep olabilmektedir.
İnsanlar öfke ile başa çıkabilmek adına bilinçli veya bilinçdışı (farkında olmadan) farklı yöntemler kullanırlar. Bu yöntemler arasında temelde ‘ifade etme, bastırma ve sakinleşme’ vardır. Öfkeyi savunucu bir şekilde ifade etmek saldırgan bir şekilde ifade etmekten daha sağlıklıdır. Savunucu olmak talepkar ve ısrarcı olmanın aksine kendinize ve başkalarına karşı saygı duymaktır. İfade etme yöntemi ne kadar sakin olursa çözüm yoluna kavuşmak o kadar kolay olur. Bastırma yöntemi her zaman sağlıklı bir yol olmayabilir. Bir olayı bir duyguyu bastırmak o konuyu kendi içinizde büyütmemek üzere yapılan bir davranışken, zaman zaman içinizde tuttuğunuz öfke hipertansiyona, yüksek kan basıncına veya depresyona sebep olabilmektedir. Sakinleşme yöntemi ise insanların genellikle yapmakta zorlandığı, kaçındığı ancak bir o kadar da öfkeyi kontrol altında tutmada en etkin rol oynayan yöntemdir. Sakinleşmek her ne kadar kulağa basit bir sözcük olarak gelse de öfke ya da kriz anında bireyin otokontrol sağlayamadığı durumlarda oldukça güç bir yöntemdir.
Peki öfkeyi nasıl kontrol altına alabiliriz veya nasıl yönetebiliriz? Yukarıda belirtilen yöntemler doğru yer, zaman ve şekilde uygulandığı takdirde öfke yönetilebilir hal alır. Örneğin; haksızlığa uğramış, aldatılmış olabilirsiniz veya sizin bakış açınıza ters olayların içerisine düşmüş kendinizi kötü hissetmiş olabilirsiniz, bu gibi durumların sonucunda sinirlenip öfke duygusuna kapılmış olabilirsiniz.
Bu durum gayet normaldir. Ancak öfke duygusu ile zihninizdeki düşünce akışlarını engelleyemeyerek öfkenin etkisi ile yanlış kararlar alabilir, daha fazla öfkelenerek tehlikeli davranışlarda bulunabilirsiniz. Öfke tehlikeli boyuta geçmeden önce sizi kötü etkileyen ortamdan bir süreliğine uzaklaşmak ve dikkatinizi farklı bir yöne (bu bir kitap, müzik, manzara, oyuncak vs dikkat dağıtıcı her şey olabilir) vermek sizi sakinleştirebilir. Ardından içinizdeki öfke duygusu azaldığında mantıklı bir biçimde olayı kendi içinizde değerlendirip söz konusu tartışma yaşanılan kişilere durumu ifade edebilirsiniz. Bu şekilde öfke duygusunu sağlıklı bir şekilde yaşamış olursunuz. (Sakinleş – olayı değerlendir – ifade et ya da konuş)
Öfkeyi her zaman aynı yöntem ile bastırabilmeniz mümkün olmayabilir. Sıklıkla öfkeleniyor ve öfkeyi bastıramıyor, kontrol altına alamıyor olabilirsiniz. Ne kadar deneseniz dahi sanki içinizde patlamaya hazır bir öfke olduğunu hissediyor olabilirsiniz. Bu durumlarda tek başınıza uygulayabileceğiniz teknikler ve yöntemler kısıtlıdır ve bu gibi durumlar çok derinlerde bastırılmış duygu-düşüncelerinizi tetikleyen sorunların varlığını işaret eder. Siz de çok derinlerde bastırılmış sorunlarınızın olduğunu düşünüyorsanız bir psikolog veya uzmandan destek almalısınız.
Sağlıklı Günler…
Kdz. Ereğli Uzman Klinik Psikolog
Şule Abacı Erel
